Odwrócone obciążenie / reverse charge - import towarów

Odwrócone obciążenie / odwrotne obciążenie (ang. Reverse charge) jest coraz bardziej powszechną formą rozliczania VAT. Wynika to z rozszerzenia katalogu transakcji podlegających tej metodzie rozliczeniowej w art. 17 w ust. 1 Ustawy VAT1, także na import towarów (zmiana z kwietnia 2011) oraz związanych z obrotem złomem (od sierpnia 2011 ujętych w załączniku 11 Ustawy VAT).

Przed zmianami strony ustalały w umowie, która z nich będzie odpowiedzialna za dokonanie rozliczenia VAT w przypadku importu towarów. Wraz ze zmianą przepisów obowiązek podatkowy ciąży po stronie nabywcy. W tym przypadku to nabywca dokona rozliczenia na zasadach tzw. „samonaliczenia" VAT tj. jednocześnie naliczy podatek VAT należny i odliczy podatek VAT naliczony w tej samej kwocie (art. 17 ust. 1 pkt. 5 Ustawy VAT w związku z art. 17 ust. 2).

Załóżmy, że transakcja dotyczy towaru o wartości 100 zł netto w przeliczeniu na walutę polską, opodatkowanego podstawową stawką VAT 23% oraz zakup towarów związany jest z czynnościami opodatkowanymi u nabywcy. Stosowana stawka VAT jest z zasady taka sama jak w przypadku transakcji krajowych.

Dostawca wystawi fakturę stwierdzającą dokonanie dostawy towarów w kwocie netto, 100 zł bez stawki oraz kwoty podatku VAT, zamiast tego umieści na fakturze adnotację, że podatek rozlicza nabywca lub wskaże właściwy przepis ustawy lub dyrektywy wskazujący, że podatek rozlicza nabywca, lub zawrze na fakturze oznaczenie "obciążenie odwrotne".

Nabywca zapłaci dostawcy 100 zł netto wynikające z faktury oraz ciąży na nim obowiązek dokonania rozliczenia VAT neleżnego zamiast dostawcy: VAT należny wyniesie 23 zł w tym przykładzie. Nabywcy równocześnie przysługuje także prawo odliczenia VAT z tytułu dokonania na jego rzecz dostawy, na zasadach ogólnych, w wysokości 23 zł.

Dostawca w swojej deklaracji VAT wykaże wyłącznie wartość netto 100 zł dotyczącą zrealizowanej przez niego dostawy towarów, ale bez podatku VAT.

Odwrotne obciążenie powoduje zatem, że transakcja jest neutralna zarówno dla nabywcy jak i dla sprzedawcy - nie ma także fizycznego przepływu płatności z tytułu VAT.

W celu wykazania samonaliczenia VAT za dany okres rozliczeniowy polski nabywca jest zobowiązany:
1) wystawić fakturę wewnętrzną zawierającą sumę wartości netto towarów nabytych w danym miesiącu oraz kwotę podatku VAT w odniesieniu do których, obowiązek podatkowy przypada w danym okresie (art. 106 ust. 7 Ustawy VAT).
2) wykazać w miesięcznej deklaracji VAT 7 lub kwartalnej deklaracji VAT-7K lub VAT-7D 3:

• w związku z VAT należnym: w pozycji 41 - wartość netto towarów nabytych (wykazanego w fakturze wewnętrznej) oraz w pozycji VAT 42 - wartość podatku VAT należnego od produktów nabytych.

• w związku z VAT naliczonym: w sekcji D, nabycie towarów i pozostałych usług, pozycja 51 oraz 52.

Termin odliczenia - podatek naliczony podlega odliczeniu za ten sam okres, w którym rozliczono podatek należny (art. 86 ust. 10 pkt. 2 Ustawy VAT).

Faktura wewnętrzna - może dokumentować pojedynczą dostawę, jednakże zgodnie z przepisami o VAT możliwe jest dokumentowanie jedną fakturą wewnętrzną wszystkich dostaw dokonanych w danym okresie rozliczeniowym (art. 106 ust. 7 Ustawy VAT). Faktura wewnętrzna powinna zawierać, co do zasady, te same elementy co zwykła faktura VAT, ale wystawiana jest w jednym egzemplarzu (§ 23 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28.11.2008 r, w sprawie zwrotu podatku 2). W przypadku, gdy faktura wewnętrzna dotyczy miesięcznego okresu rozliczeniowego, wystawia się ją nie później niż 7 dnia od zakończenia miesiąca, w którym dokonano sprzedaży.

Obowiązek podatkowy - obowiązek podatkowy powstaje w momencie wystawienia faktury przez dostawcę, nie później niż 7 dni od dokonania dostawy. W praktyce, w deklaracji VAT za dany okres rozliczeniowy, np. miesiąc, nabywca wykaże wszystkie dostawy dokumentowane fakturami wystawionymi przez danego dostawcę w danym okresie, np. miesiącu, o ile faktury wystawione były terminowo (tj. w ciągu 7 dni od dostawy) (art. 19 Ustawy VAT).

Wskazana jest weryfikacja otrzymanych od sprzedawców faktur, bowiem faktury wystawione przez dostawców w sposób nieprawidłowy (tj. mimo opodatkowania dostawy u nabywcy w ramach odwrotnego obciążenia - zawierające wyszczególnioną kwotę i stawkę VAT) nie będą stanowiły podstawy do odliczenia podatku z nich wynikającego z uwagi na regulację art. 88 ust. 3a pkt 7 Ustawy VAT.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.), zwana wyżej „ustawą VAT"
2. Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28.11.2008 r, w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, Dz. U. z 2008 r. Nr 212, Poz. 1337 ze zm.
3. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28.11.2008 r w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług, Dz. U. z 2008 Poz. 211, Nr 1333 ze zm.

30-04-2012

 Zobacz także Faktura-obciążenie odwrotne w 2013 r.