Zarządzanie cyklem rotacji gotówki

17-08-2012

Przedsiębiorcom, zwłaszcza w początkowej fazie rozwoju biznesu, łatwo utożsamiać zysk księgowy ze zdrową kondycją finansową. Niestety, zatory płatnicze spotykają także zyskowne podmioty i to niezależnie od ich wielkości, a rozdźwięk pomiędzy ewidencją księgową a rzeczywistym zarządzaniem przepływami gotówkowymi może być powodem nieoptymalnej polityki pieniężnej.

Dla firmy, w celu zachowania płynności istotne jest, po pierwsze, sprzedawać a po drugie, po dokonaniu sprzedaży, jak najszybciej uzyskać zapłatę. Dodatkowo, warto prawidłowo ukształtować terminy regulwania własnych zobowiązań. Jeżeli standardowy okres regulowania należności wynosi 30 dni, a średni okres płatności zobowiązań 20 dni, to oznacza, że płacimy za zakupy 10 dni przed otrzymaniem zapłaty, czyli przez 10 dni udzielamy nieoprocentowanego kredytu naszym odbiorcom.

Jednakże, aby ustalić całkowity czas potrzebny na konwersję gotówki wydanej na zakup materiałów/towarów niezbędne jest także uwzględnienie cyklu obrotu zapasów. Od momentu zakupu materiałów lub towarów do momentu ich sprzedaży upływa pewien okres czasu, a jego długość zależy od specyfiki firmy i cyklu produkcji.

Zatem cały cykl zamiany gotówki składa się z następujących etapów: zakup materiałów (powstanie zobowiązania i wypływ gotówki) → produkcja w toku → wyroby gotowe →  czas upływający do sprzedania towarów→  należności → gotówka.

Proces ten nazywany jest cyklem konwersji gotówki (ang. CCC - cash conversion cycle, zwany także cyklem kapitału obrotowego netto bądź cyklem środków pieniężnych) i przedstawiany jest w skrócie wzorem:

Cykl konwersji gotówki = cykl obrotu zapasów + cykl obrotu należności - cykl obrotu zobowiązań krótkoterminowych

Zakładając, że cykl produkcji trwa 25 dni, to do wcześniejszych 10 dni kredytowania musimy doliczyć okres niezbędny na doprowadzenie do wyprodukowania wyrobów gotowych i doprowadzenia do ich sprzedaży. W sumie da to 35 dni, które trzeba będzie przetrwać bez dopływu pieniądza. (25 dni cykl konwersji zapasów + 30 dni cykl należności - 20 dni cykl zobowiązań =35 dni na konwersję gotówki).

Dlatego, skrócenie cyklu rotacji gotówki wymaga zarządzania wszystkimi trzema elementami składowymi równocześnie, tj. należnościami, cyklem rotacji zapasów/cyklem produkcyjnym oraz terminami płatności zobowiązań.

Możliwe sposoby na poprawę cyklu rotacji należności:

1)    ustalać odpowiednią politykę płatniczą przedsiębiorstwa w zakresie udzielania kredytu handlowego klientom / renegocjować terminy płatności,

2)    jeśli możliwe, pobierać zaliczki, aby obniżyć kwoty należności,

3)    oferować dyskonty w przypadku spłat należności przed terminem,

4)    oferować rabaty regularnym płatnikom,

5)    factoring - umożliwia szybką zamianę należności na gotówkę poprzez sprzedaż należności odpowiedniej instytucji finansowej (faktorowi),

6)    fakturować częściej na mniejsze kwoty (duże kwoty często ulegają tajemniczemu procesowi akceptacji i braku dostępności osób uczestniczących w procesie),

7)    poznać politykę płatności klientów na początku współpracy, co pozwoli lepiej zaplanować kamienie milowe w kontrakcie i związane z tym płatności częściowe. Często niedoceniany jest także fakt, że firmy mają swoje wewnętrzne zasady płatności, niektóre płacą tylko w określone dni miesiąca niezależnie od terminów płatności określonych na fakturach, wykorzystując swoją pozycję negocjacyjną.

Skrócenie cyklu konwersji gotówki oznacza, że pieniądze zainwestowane w aktywa obrotowe wracają szybciej z zyskiem do firmy. Zbyt długi cykl konwersji może sugerować trudności z zachowaniem płynności.